ก่อตั้งเมื่อวันที่ 31 ธันวาคม พ.ศ. 2556 เป็นแขวงลำดับที่ 18 ของประเทศ (รวมนครหลวง) ด้วยวัตถุประสงค์เพื่อให้คณะปกครองแขวงและเมืองมีความสะดวกที่จะพัฒนาพื้นที่ดังกล่าวให้เจริญอย่างรวดเร็วและทั่วถึงเหมือนเมืองอื่นๆ
เป็นเมืองที่มีมาเก่า ตามตำนานการสร้างเมืองบางสำนวนได้กล่าวว่า มีฤๅษีสามพี่น้องมาปักหลักไม้จันทน์หมายเป็นเขตสร้างบ้านเมืองบริเวณนี้จึงได้ว่าเวียงจันทร์ พ.ศ. 2103 พระเจ้าไชยเชษฐาธิราชสถาปนาขึ้นเป็นราชธานีของอาณาจักรล้านช้างแทนเมืองเชียงดง-เชียงทอง(หลวงพระบาง)
แขวงสาละวัน เป็นหนึ่งในแขวงของประเทศลาว ตั้งอยู่บริเวณที่ราบสูงทางตอนใต้ของประเทศ เป็นแขวงหนึ่งที่มีวัฒนธรรมหลากหลาย ชื่อของแขวงสาละวันมาจากบริเวณที่ตั้งเมืองสาละวันมีต้นรังเป็นจำนวนมาก ต้นรังในภาษาบาลีเรียกว่า สาละ ส่วนคำว่า วัน แปลว่าป่าไม้ ดังนั้นคำว่า สาละวัน จึงหมายความว่า "ดินแดนแห่งป่าไม้รัง"